Szmuel Josef Agnon
(Czaczkes Szmuel Josef, 1888-1970) pisarz, laureat nagrody Nobla. Urodził się w Buczaczu, w rodzinie handlarza skór. Wzrastał poznając tradycje chasydzkie i kulturę europejską, uczył się Talmudu i języka niemieckiego. Od ojca nauczył się Agadot (przypowieści rabinicznych), matka wprowadziła go w świat baśni niemieckich.
Zaczął pisać mając 8 lat, pierwszy wiersz opublikował w wieku 15 lat. Regularnie pisywał do żydowskich pism krakowskich. Kiedy jako 19 letni chłopak opuszczał Buczacz był już autorem ponad 70 tekstów opublikowanych po hebrajsku lub w jidysz. Po wyjeździe z Buczacza już nigdy więcej nie napisał niczego w jidysz. Rodzinna miejscowość pozostała jednak dla niego miejscem szczególnie ważnym stając się prototypem sztetl - zawsze obecnego w jego twórczości.
Kiedy porzuciwszy rodzinę i praktyki religijne przybył w 1908 do Ziemi Izraela, nie potrafił się tam odnaleźć. Nie był osobą religijną, nie miał też ambicji osadników, dla których największą wartością była praca. Żydzi, którzy przyjechali z Rosji - gardzili nim, gdyż pochodził z polskiej Galicji. W roku 1908 wydał także opowiadanie pt. „Opuszczone żony” od którego tytułu utworzył swój pseudonim, Agunot. Agunot opowiada o rozdzieleniu kochanka i jego ukochanej; Ziemi Izraela i Diaspory; człowieka i jego duszy; wiary i życia świeckiego. Głęboko przeżywał te dylematy i wybrał to imię jako najlepiej oddające jego wewnętrzne rozdarcie, stanowiące zarazem źródło jego natchnienia.
|
W 1912 przyjechał do Niemiec, gdzie zetknął się ze środowiskiem żydowskich intelektualistów oraz z przywódcami ruchu syjonistycznego. Pogłębiał swoją wiedzę, zaczął kolekcjonować rzadkie książki hebrajskie. Dzięki wsparciu finansowemu, jakie otrzymał od wydawcy swoich utworów – Abrahama Josefa Stybla, a także bogatego przedsiębiorcy Salmana Schockena, mógł poświęcić się całkowicie pracy intelektualnej i literackiej. W 1924 pożar pochłonął jego dom, większość zgromadzonych książek i rękopisów. Po tym wydarzeniu Agnon powrócił do Jerozolimy, gdzie przeżył drugi pożar w 1929. W jednej ze swych powieści „Nocny gość” z 1938 rozważał symboliczne znaczenie tych pożarów, porównując je z dwukrotnym zniszczeniem Świątyni, a swój pobyt w Niemczech uznał za symbol wygnania żydowskiego. Poszukiwał innej niż religijna więzi z tradycją. Uważał się za dziedzica natchnionych autorów, zaś współczesną mu literaturę hebrajską za substytut świętych ksiąg, jednak jako nowoczesny pisarz nie mógł już uczestniczyć w żydowskim religijnym obrządku. Jego sposobem podkreślania więzi z tradycją stały się świeckie opowieści, bardzo luźno nawiązujące do tradycji, którą niegdyś odrzucił.
W swoich wczesnych dziełach zwykle osadzonych w Polsce, często w pozytywny sposób opisywał życie pobożnych Żydów. Jednak późniejsza jego twórczość odzwierciedla skomplikowany, negatywny stosunek do świata, także świata żydowskiego. W swej twórczości opowiada o upadku starego porządku, utracie niewinności, rozdarciu i wygnaniu, o duchowym spustoszeniu świata żydowskiego.
Agnon pozostawił po sobie cztery powieści: „Wydanie panny za mąż”, „Nocny gość”, „Wczoraj i przedwczoraj”, „Szira”. W 1954 i w 1958 otrzymał nagrodę państwową, a w 1966 Nagrodę Nobla, pierwszą w historii literatury hebrajskiej.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Szmuel Josef Agnon " ?
|
|