Aleksander Hertz
(1895-1983), socjolog, eseista, teoretyk teatru. Przyszedł na świat w spolonizowanej rodzinie żydowskiej o tradycjach patriotycznych, jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym.
W latach gimnazjalnych należał do przywódczej grupy tajnego Związku Młodzieży Postępowo - Niepodległościowej, następnie stał się członkiem Polskiej Partii Socjalistyznej, a także Polskiej Organizacji Wojskowej. Studiował w Warszawie i Wiedniu, doktryzował się u prof. Tadeusza Kotarbińskiego pracą o Heglu. Publikował w “Przeglądzie Socjologicznym”, współpracował z miesięcznikiem “Wiedza i Życie”. Był inicjatorem badań nad socjologią teatru w Polsce, owocem wykładów prowadzonych przez niego w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej była książka “Zagadnienia socjologii teatru”.
We wrześniu 1939 wyjechał do Francji, stamtąd do Stanów Zjednoczonych, gdzie osiadł na stałe. Początkowo współpracował z Office of War Information, po wojnie utrzymywał się z księgarstwa. Uprawiał socjologię humanistyczną, choć jego osobowość intelektualna ukształtowana była pod wpływem myśli Karola Marksa, Vilfreda Pareto i Maxa Webera, nie ulegał jednak niewolniczo żadnej z tych teorii.
|
Niewątpliwie przyczynił się do popularyzacji w Polsce myśli M. Webera. Jego badania obejmowały pogranicze socjologii kultury i polityki, uważał, że socjologię należy traktować jako środek porozumienia w społeczeństwie demokratycznym. Jako pierwszy wskazywał na cechy totalitaryzmu w polityce: kult wodza, militaryzm, antysemityzm.
Do najważniejszych jego prac należą: Ludzie i idee (1931), Klasycy socjologii (1933), Militaryzacja stronnictwa politycznego (1935), Posłannictwo wodza (1936), Drużyna wodza (1937), Szkice o ideologiach (1947), Amerykańskie stronnictwa polityczne (1957), Żydzi w kulturze polskiej (1961) oraz autobiograficzna proza pt. Wyznania starego człowieka (1979), w której napisał:
“Jestem Polakiem, ale zarazem uważam się za Żyda. Uważam się za niegodnego i małodusznego spadkobiercę sześciu tysięcy lat twórczego bytowania Żydów w swojej ojczyźnie i na wygnaniu.”
A. Hertz, Wyznania starego człowieka, Oficyna Poetów i Malarzy, Londyn 1979, s.148.
(asw)
Zapraszamy do dyskusji na temat "Aleksander Hertz"
|
|