Artur Szyk
żył w latach 1894-1951. Urodzony w Łodzi w rodzinie przemysłowca Salomona Szyka i Eugenii z Rogockich.
Uczęszczał do Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców w Łodzi, następnie wyjechał do Paryża w 1910 r., gdzie rozpoczął studia w Academie Julian pod kierunkiem profesorów Royera i Boscheta. W 1912 powrócił do Łodzi obejmując kierownictwo artystyczne tygodnika "Śmiech", jego związki jednak z tym pismem stopniowo rozluźniały się, aż jego stanowisko objął Jan Piotrowski.
W 1914 Szyk przebywał w Krakowie, gdzie przez kilka miesięcy był wolnym słuchaczem tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Rok 1914, to także czas wyjazdu do Palestyny. Wraz z przyjacielem malarzem M. Henemanem i literatem A. Nisenhausem - Szyk dzięki finansom Łódzkiego Towarzystwa Muzycznego i Literackiego "Hazomir" wyjechał na Bliski Wschód. Wybuch I wojny światowej zastał go w Konstantynopolu. Posądzony przez władze tureckie o szpiegostwo, żeby się ratować złożył zapewnienie, że jako poddany rosyjski zaciągnie się do wojska. Dzięki temu znalazł się na statku płynącym do Odessy. Wcielony do 128 pułku kutajskiego, został skierowany na front zachodni i brał udział w walkach o Łódź. Kiedy armia rosyjska wycofywała się - zdezerterował i ukrywał się w Aleksandrowie Łódzkim. Swoje doświadczenia wojenne zaprezentował w cyklu karykatur "Rysunki aktualne okresu wojennego" w sali łódzkiego Grand Hotelu w 1916.
W 1918 rozpoczął pracę nad ilustracjami do "Rewolucji w Niemczech" Juliana Tuwima, wydanej w 1919. Szyk brał udział w tzw. "zimowej" wystawie Stowarzyszenia Artystów i Zwolenników Sztuk Pięknych (listopad 1918-styczeń 1919). W 1919 podjął współpracę z tygodnikiem humorystyczno-satyrycznym "Harap", wykonał projekt okładki dla miesięcznika "Tel Awiw", dla jednodniówki "Ochotnik" - ilustrację strony tytułowej.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się jako ochotnik i brał udział w bezpośrednich walkach odznaczając się bohaterstwem i ofiarnością, za co otrzymał stopień oficerski.
W 1921 brał udział w wystawie Sztuki Żydowskiej zorganizowanej przez wydawnictwo "Tel Awiw" w Warszawie, gdzie przedstawił ponad 20 swoich prac. Następnie udał się do Paryża, gdzie w 1922 otwarto pierwszą wystawę jego prac we Francji.
Po powrocie do kraju pracował nad "Albumem rysunków satyrycznych", jakie zamówił u niego Ignacy Kulamowicz, ówczesny naczelnik II Urzędu Skarbowego Łodzi. Niestety "Album" zaginął w czasie II wojny. Szyk tworzył również obrazy i miniatury o tematyce biblijnej, które zostały wyeksponowane na wystawie w Złotej Sali łódzkiego Grand Hotelu. 10 ilustracji Szyka ukazało się w pamiątkowej edycji przekładu "Pieśni nad pieśniami" w tłumaczeniu Zygmunta Bromberga-Bytkowskiego. Artysta współpracował także od 1923 r. z łódzką gazetą codzienną "Republika", gdzie ukazało się ponad 100 karykatur o charakterze politycznym i obyczajowym. Największym sukcesem były jednak ilustracje do "Statutu Kaliskiego". Zawierał on tekst przywileju nadanego Żydom przez Bolesława Pobożnego w 1264 r. Szyk w ciągu dwóch lat przygotował 42 ilustracje do "Statutu" prezentujące dzieje Żydów w Polsce od czasów Średniowiecza, po sobie współczesne. Ilustracje te wystawiane w galeriach Londynu, Paryża i Nowego Jorku zyskały uznanie światowej krytyki artystycznej. Prace Szyka zostały wydane nakładem drukarni F. Bruckmanna w Monachium (1932).
|
W 1924 Szyk przeniósł się do Paryża. Nie sprzedał jednak swego mieszkania przy ul. Śródmiejskiej 20, ciągle utrzymywał bliskie kontakty z rodzinnym miastem, kandydował do Nagrody Miasta Łodzi dla sztuk plastycznych w 1932. We Europie zdobył sławę jako ilustrator książek, zwano go mistrzem miniatury. W 1926 zdobył nagrodę za "Statki króla Salomona", które wystawiane były w salonie Du Franc. Poświęcił wiele lat pracy na przygotowane cyklu ilustracji do "Hagady", które zostały opublikowane w całości w Londynie w 1940. (W 1935 Szyk ukończył cykl 100 ilustracji do "Hagady lwowskiej" zwanej także "Pesachową".) Ilustracje te ukazywały życie Żydów w różnych okresach historycznych.
Artur Szyk uhonorowany był kilkoma odznaczeniami: w 1923 otrzymał francuskie "Palmy Oficerskie", w 1930 polski "Złoty Krzyż Zasługi", w 1934 amerykański "Order Waszyngtona".
Wybitny rysownik należał do loży wolnomularskiej "France democratique" (Wielki Wschód Francji) w Nicei oraz do stowarzyszenia "Montefiore -B'nei B'rith" w Łodzi.
W 1937, Szyk przeniósł się do Londynu, a następnie do Kanady w 1940. Ostatecznie osiadł w Stanach Zjednoczonych. Pracował głównie jako ilustrator, powrócił jednak do karykatury i rysunków satyrycznych. Nie pozostał obojętny wobec wojny. Stworzył cykl rysunków antyfaszystowskich, które ukazywały się w najpoczytniejszych i najbardziej wpływowych pismach amerykańskich. W 1941 opublikował osobny album "The New Order", a w 1946 "Ink and Blood". Dla Polonii amerykańskiej wykonał portrety M. Kopernika i gen. Władysława Sikorskiego. Także okładka książki "Polonia. Amerykański almanach i zbiór faktów" z 1943 była jego autorstwa. Almanach ten zawiera również liczne jego rysunki.
Po wojnie powrócił do ilustrowania książek, ale pracował także dla kampanii reklamowych różnych firm. Zmarł nagle, pochowany został na Montefiori Cementery, Long Island, New York. Dorobkiem artysty opiekuje się jego córka Aleksandra Szyk-Braciejowska. Przekazała ona znaczna część kolekcji prac ojca różnym muzeom amerykańskim. W Kalifornii istnieje "The Arthur Szyk Society" kierowane przez Irvina Ungara.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Artur Szyk" ?
|
|