SERWIS INFORMACYJNY     

LUDZIE SYLWETKI BIOGRAFIE

Eliasz ben Salomon

Zalman z Wilna, zwany też Gaonem z Wilna
Żył w latach 1720-1797, był niekwestionowanym autorytetem rabinicznym, który wywarł znaczący wpływ na Żydów z Europy Wschodniej.

Urodził się w Sielcu, w okolicach Grodna w rodzinie nauczycieli talmudycznych. Już w wieku 6 lat samodzielnie zgłębiał Biblię i Talmud, wygłaszał nawet uczone wywody w wileńskiej synagodze. Swe zdolności wykorzystywał także by zgłębiać świeckie dziedziny wiedzy - takie jak filozofia , astronomia, matematyka, anatomia. Nieprzeciętna inteligencja i rozległa wiedza Eliasza sprawiły, że nazywano go Gaonem tj. geniuszem.

W wieku 20 lat opuścił żonę i ich dom w Wilnie, udał się po Polsce i do Niemiec, co zajęło mu 8 lat. Powrócił do Wilna, skąd już nie wyjeżdżał do końca swego życia. Nie przyjął żadnego urzędu poświęcając się całkowicie nauce. Znał Talmud babiloński, a także jerozolimski, co było wówczas rzadkością.
Gaona interesowały różne rękopisy Talmudu, poszukiwał poprawnych jego wersji, koncentrował się na języku i tłumaczeniu. Angażował się w życie wspólnoty litewskich Żydów, kiedy kończył 40 lat zaczął kształcić grupę uczniów, którzy rozpowszechnili jego naukę. Wielu z nich stało się twórcami słynnych litewskich jesziwot - akademii rabinicznych. Oni także przyczynili się do rozsławienia swego mistrza publikując pisma Gaona po jego śmierci - nie zgadzał się bowiem na ich publikację za życia. Pozostawił po sobie 70 dzieł, które w większości są komentarzami do Biblii, Miszny, obu Talmudów i kodeksu Szalchan Aruch, obejmują także rozważania nad największymi mistykami, prace z dziedziny astronomii, geografii biblijnej i hebrajskiej gramatyki.

Głoszony przez Gaona judaizm pozostawał w opozycji zarówno wobec Haskali jak i wobec chasydyzmu. Eliasz odrzucał wyższość racjonalizmu, oddając pierwszeństwo Torze. Odrzucał też emocjonalne, intuicyjne, odrzucające intelekt podejście do judaizmu proponowane przez chasydyzm. Gaon z Wilna obawiał się, że chasydyzm może przekształcić się w ruch pseudo-mesjanistyczny, zgubny w skutkach podobnie jak przypadek Sabataja Cwi. Doprowadziło go to do potępienia chasydyzmu jako wypaczenia judaizmu. Nie chciał rozmawiać z chasydami, a każdego, kto do nich dołączył określał mianem odszczepieńca. Pod przewodnictwem Eliasza Wilno stało się ośrodkiem mitnagdim - przeciwników chasydyzmu.
(asw)

Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Eliasz ben Salomon" ?
Fabrykanci i przemysłowcy, twórcy biznesu
 - Majer Bersohn
 - Jan Bersohn
 - Mathias Bersohn
 - Jan Bogumił Bloch
 - Natan Glucksberg
 - Leopold Kronenberg
 - Samuel Orgelbrand
 - Maurycy Orgelbrand
 - Rafał Szeroszowski
 - Szmul Zbytkower
Ludzie nauki
 - Maurycy Allerhand
 - Zygmunt Bauman
 - Majer Bałaban
 - Aleksander Hertz
 - Ludwik Hirszfeld
 - Józef Mieses
 - Szymon Rundstein
 - Sara Szenirer
 - Rafał Taubenszlag
 - Rudolf Taubenszlag
Ludzie sztuki i kultury
 - Jankiel Jakub Adler
 - Szmuel Josef Agnon
 - Miriam Akavia
 - Szalom Asz
 - Aleksander Blonder
 - Menachem Goldberg - Borejsza
 - Roman Brandstaetter
 - Jan Brzechwa
 - Róża Etkin
 - Ida Fink
 - Aleksander Ford
 - Ignacy Friedman
 - Adam Furmański
 - Mordechaj Gebirtig
 - Abraham Goldfaden
 - Leopold Gottlieb
 - Henryk Grynberg
 - Icchak Kacenelson
 - Ester Rachel Kamińska
 - Ida Kamińska
 - Abraham Izaak Kamiński
 - Józef Kamiński
 - Mojżesz Kisling
 - Józef Koffler
 - Mela Muter
 - Abraham Neuman
 - Josef Opatoszu
 - Icchak Lejb Perec
 - Josef Perl
 - Jehoszua Perle
 - Bruno Schulz
 - Kalman Segal
 - Zusman Segałowicz
 - Isaac Baszewis Singer
 - Jonasz Stern
 - Anatol Stern
 - Julian Stryjkowski
 - Gela Szeksztajn-Lichtensztajn
 - Henryk Szeryng
 - Władysław Szpilman
 - Artur Szyk
 - Antoni Słonimski
 - Aleksander Tansman
 - Henryk Wars
 - Jakub Wilner
 - Jakub Witkin
 - Józef Wittlin
Między syjonizmem a asymilacją
 - Szymon Aszkenazy
 - Dawid ben Gurion
 - Henryk Rosmarin
 - Jerzy Borejsza
 - Jakub Trockenhaim
Rabini i cadykowie
 - Juda Liw Ben Bekalela
 - Chafec Chaim
 - Mojżesz Isserles
 - Aszer ben Jechiel
 - Icchak ben Meir Lewi
 - Elimelech z Leżajska
 - Mojżesz Majmonides
 - Dow Ber z Międzyrzecza
 - Mojżesz Nachmanides
 - Eliasz ben Salomon
 - Nachman ben Simcha
 - Baal Szem Tow
W czasach Nocy i Mgły
 - Wiktor Alter
 - Władysław Bartoszewski
 - Adam Czerniaków
 - Marek Edelman
 - Paweł Finder
 - Jakub Herman
 - Jan Karski
 - Janusz Korczak
 - Witold Pilecki
 - Emmanuel Ringelblum
 - Chaim Rumkowski
 - Jacek Różański
 - Józef Szajna

60. ROCZNICA OTWARCIA OBOZOWYCH BRAM

KALENDARIUM

ŚLADY I JUDAICA

ORGANIZACJE
    STOWARZYSZENIA
    FUNDACJE

LUDZIE, SYLWETKI,
    BIOGRAFIE

ŻYCIE ŻYDOWSKIE DZISIAJ

ZAGŁADA

KSIĄŻKI

SŁOWNIK

FORUM DYSKUSYJNE

ODNOŚNIKI

REDAKCJA

MAPA

Instytut Adama Mickiewicza, Wiejska 12a, 00-490 Warszawa
tel. (48-22) 44 76 100, fax. (48-22) 44 76 152; www.iam.pl