Ida Kamińska
urodzona w 1899 w Odessie, córka Abrahama Izaaka i Rachel Ester Kamińskich. Zmarła w Nowym Jorku w 1980 r. Znana aktorka i pierwsza kobieta reżyser w okresie międzywojennym w Polsce. Żona Zygmunta Turkowa.
Z teatrem związana od dziecka, karierę zaczynała u boku rodziców. Następnie wraz z Turkowem tworzyła Warszawer Jidiszer Kunst-Teater (WIKT). Teatr ten jednak uległ rozwiązaniu, a trupa występowała na prowincji, później udała się na występy do Belgii, i Francji. W tym czasie Ida Kamińska stanęła na czele teatru Kamińskich jako współwłaścicielka organizując zespół alternatywny (1934-1939) występujący w Warszawie. Była dobrą organizatorką, dzięki niej odbył się m.in. festiwal sztuk J. Gordina.
W 1938 objęła Teatr Nowości w Warszawie podpisując kontrakt na okres 5 lat. Podobnie jak matka, występowała w filmach jidisz.
Po wybuchu II wojny pracowała w Państwowym Teatrze Żydowskim we Lwowie. Jednak już wiosną 1940 roku władze sowieckie "zasugerowały" jej by zrezygnowała ze stanowiska dyrektora. W czerwcu 1941 uciekła na wschód, nie zaprzestała jednak swej działalności: pracowała w teatrze we Frunze (Kirgizja) oraz założyła żydowską grupę teatralną występującą w miastach sowieckiej Azji środkowej.
|
Po powrocie do Polski w 1947 pracowała w teatrach żydowskich, m.in. w Łodzi i we Wrocławiu. W 1955 objęła kierownictwo Państwowego Teatru Żydowskiego w Warszawie, noszącego imię jej matki. Teatr ten zdobył uznanie i rozgłos dzięki licznym wyjazdom zagranicznym (Francja, Anglia, Belgia Holandia, wsch. Niemcy oraz Ameryka Płn. i Pd). Kamińska zagrała również w kilku filmach. Warto wspomnieć, że w 1967 r była nominowana do Oskara za rolę drugoplanową w czechosłowackim obrazie "Sklep przy głównej ulicy" (który - nota bene - otrzymał Oskara jako najlepszy film obcojęzyczny).
W sierpniu 1968, wobec narastającej antysemickiej polityki ówczesnych władz, artystka wyemigrowała do USA, gdzie ok. 1970 usiłowała założyć Yiddish Theater przy pomocy stowarzyszenia Friends of Ida Kamińska. Wysiłki te nie zostały jednak zwieńczone sukcesem i niespełnione plany stworzenia teatru jidisz w Stanach pozostały tylko rozgoryczeniem, że to co udało się osiągnąć w czasie II wojny w sowieckich republikach, okazało się niemożliwe w wolnym kraju.
W czasie swej kariery Kamińska napisała dwie sztuki, przełożyła na jidisz 58, wyreżyserowała 65 przedstawień i zagrała 124 role. Napisała wspomnienia "My life, my theatre" (Nowy York 1973) przekład polski "Moje życie, mój teatr" Warszawa 1995.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Ida Kamińska" ?
|
|