Isaac Baszewis Singer
Singer Isaac Bashevis (Icchak Baszewis Zinger) (1904-91), jeden z najwybitniejszych pisarzy tworzących w języku jidysz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1978; brat Izraela Joszui Singera - pisarza oraz Hindełe Ester Singer pisarki znanej jako Ester Kreitman. Urodził się w Leoncinie pod Radzyminem, w rodzinie chasydzkiego rabina Pinkasa Mendla Singera i Batszeby z domu Zylberman. W 1908 Singerowie przenieśli się do Warszawy. Od 1923 pracował jako korektor w żydowskim tygodniku literackim „Literarisze Bleter”, którego współredaktorem był jego brat Israel Joszua. Pisał recenzje książkowe, tłumaczył na żydowski powieści K. Hamsuna, E. M. Remarque’a i T. Manna. W pracy literackiej przyjął przydomek Baszewis (od imienia matki, Batszeby) dla odróżnienia od brata, cieszącego się już wówczas renomą. Relacje pomiędzy braćmi były od początku tematem spekulacji dotyczących ich rywalizacji czy trwających między nimi animozji. Faktem jest, że starszy brat pomógł Isaacowi wejść w środowisko literackie Warszawy i on ułatwił bratu emigrację za ocean.
Redagował z Aronem Cejtlinem pismo literackie pt. „Globus”, jego teksty ukazały się w paryskim dzienniku żydowskim „Der Hajnt” oraz w nowojorskim „Forwerts”. W 1935 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął pracę w „Forwart”, w 1940 został członkiem redakcji, publikował nowele, opowiadania, felietony. W 1970 i w 1974 otrzymał National Book Award - najwyższą amerykańską nagrodę literacką za tom wspomnień „A Day of Pleasure”, następnie za tom opowiadań „Korona z piór”. Pięć lat później, w 1975 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Został także odznaczony złotym medalem, najwyższą nagrodą American Academy and Institute of Arts and Letters w 1989.
Tematyka jego utworów koncentruje się wokół życia polskich Żydów, ruchu chasydzkiego, także zagadnień psychologicznych.
|
Świat realistyczny nie jest w jego utworach jedynym światem, w czym dopatrywać się można wpływów filozofii B. Spinozy, którego Singer bardzo wysoko cenił. Bohaterom jego powieści towarzyszą nadnaturalne moce, święte wizje i diabelskie ingerencje. Jak sugeruje A. Tuszyńska, badaczka pisarstwa Singera, za źródło literackiej weny i centrum wszechświata w jego twórczości można uznać ulicę Krochmalną w Warszawie - z ruderami, rynsztokami, pełną żydowskiej biedy, żebraków i upadłych kobiet.
„Kiedy jadę dorożką w Montrealu, jednocześnie jadę dorożką ulica Krochmalną w Warszawie. Zawsze wracam na Krochmalną. Nawet kiedy mówię o innych ulicach, oceniam je według tego, jak daleko są od Krochmalnej”.
I. B. Singer debiutował w 1925 opowiadaniem pt. „Na starość” nagrodzonym w konkursie „Literarisze Bleter”. Pierwszą jego powieścią był „Szatan w Goraju” (1932, wyd. pol. 1992). Do najbardziej znanych utworów literackich Singera należą: „Rodzina Muszkatów” ( 1950, wyd. pol. 1992), „Sztukmistrz z Lublina” (1960, wyd. pol. 1983), „Niewolnik” (1962, wyd. pol. 1991), „Dwór” (1967, wyd. pol. 1983), „Spuścizna” (1970, wyd. pol. 1983), „Wrogowie” (1972, wyd. pol. 1992), „Pokutnik” (1974, wyd. pol. 1992), „Szosza” (1978, wyd. pol. 1991), „Golem” (1983) i in. Wydał także osiem tomów opowiadań, min.: „Gimpel Głupek” (1957, wyd. pol. 1994), „Spinoza z ulicy Targowęj” (1961, wyd. pol. 1995), „Seans” (1968, wyd. pol. 1991), „Moc światła” (1980, wyd. pol. 1991), „Śmierć Matuzalema” (1988, wyd. pol. 1990); cztery tomy zbeletryzowanych wspomnień, wśród których na szczególną uwagę zasługuje „Miłość i Wygnanie” (1978, wyd. pol. 1991) i kilkanaście książek dla dzieci.
W dniu śmierci Singera lubelski literat zakopał na kirkucie w Biłgoraju, w miejscu gdzie być może spoczywają prochy rabina Zylbermana - jego dziadka, egzemplarz „Szoszy” wydany w jidisz.
Archiwum Isaaca B. Singera zdeponowano w Ransom Center na uniwersytecie w Austin w Teksasie. Pochowany został na cmentarzu Beth El w Paramus, w stanie New Jersey.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Isaac Baszewis Singer " ?
|
|