Józef Koffler
Kompozytor, uczeń Arnolda Schonberga, pierwszy w Polsce, jeden z pierwszych w świecie stosujący technikę dodekafoniczną (dwunastotonową).
Żył w latach 1896-1943 lub 1944.
Urodził się w Stryju w szanowanej rodzinie lekarskiej. Pierwsze utwory komponował już w czasach gimnazjalnych. W 1914 roku wyjechał na studia do Wiednia, gdzie uczył się kompozycji i muzykologii. Przerwał jednak studia po dwóch latach z powodu wojny i powołania do wojska austriackiego, z którego jako ochotnik przeszedł do wojska polskiego, kiedy tylko uformowały się pierwsze jego oddziały. W wojsku polskim kontynuował zajmowanie się muzyką jako dyrygent orkiestr dętych, dla których również komponował specjalne utwory. Po opuszczeniu wojska aktywnie współpracował z miesięcznikiem "Muzyk Wojskowy". W 1920 powrócił do Wiednia by ukończyć studia w klasach kompozycji, dyrygentury i muzykologii. W 1923 uzyskał doktorat i powrócił do Polski.
W latach trzydziestych był stałym recenzentem muzycznym "Expressu Wieczornego", redagował pisma takie jak: "Orkiestra" (wydawane w Przemyślu), "Kwartalnik Muzyczny", "Muzyk Wojskowy". Pisał liczne prace teoretyczne. W latach 1928-41 prowadził jako profesor klasę teorii i kompozycji w Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie.
Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 Koffler ukrywał się wraz z rodziną w Wieliczce i Ojcowie u jednego ze swoich uczniów, gdzie przetrwał likwidację getta. Posługując się fałszywymi dokumentami ukrywał się u innego ze swoich uczniów, organisty w wiejskim kościele, w okolicach Sanoka. Kiedy jednak aresztowano przypadkowo żonę Kofflera - wówczas wraz z synem oddał się dobrowolnie w ręce hitlerowców. Na krótko przed wyzwoleniem terenów, gdzie się ukrywali Kofflerowie zostali rozstrzelani, jednak bliższe szczegóły nie są znane łącznie z dokładną datą śmierci.
|
Twórczość Kofflera nie jest bezkrytycznym naśladownictwem dzieł Schonberga, ale posiada swój niepowtarzalny charakter. Obejmuje ona: trzy symfonie, "Suitę polską" na orkiestrę i 15 wariacji na serię dwunastu tonów na orkiestrę smyczkową, utwory fortepianowe - "Sonatina" i "Wariacje" na temat walca J. Straussa, kantatę "Miłość" do fragmentu tekstu "Pierwszego Listu św. Pawła do Koryntian" na głos solowy, altówkę, wiolonczelę i klarnet, "4 Poemes" do słów poetów francuskich, muzykę baletową "Alles durch M.O.W" na dwa głosy solowe, chór i orkiestrę. Ostatnie dzieło to "Uwertura radosna" wykonana przez orkiestrę symfoniczną w 1941 we Lwowie pozostającym pod okupacją radziecką.
Utwory Kofflera były rzadko wykonywane, podobnie jak dzieła innych twórców dodekafonii, chociaż można je było usłyszeć w polskim radiu i na koncertach muzyki współczesnej. Sukcesy za życia odnosił głównie zagranicą, m.in. w Oksfordzie, gdzie w 1931 entuzjastycznie przyjęto jego "Trio smyczkowe". Z uznaniem odnosiło się do niego Międzynarodowe Towarzystwo Muzyki Współczesnej promując dzieła Kofflera na swoich festiwalach: w 1933 w Amsterdamie wykonano "Wariacje na orkiestrę smyczkową" oraz w Londynie w 1938, gdzie grano "III Symfonię". Dowodem wielkiego uznania dla jego talentu było zaproszenie Kofflera w 1934 do jury Festiwalu Muzyki Współczesnej w Karlsbadzie.
Współcześnie uznawany jest za jedną z najwybitniejszych indywidualności muzycznych okresu międzywojennego w Polsce, a jego nazwisko i dzieła powracają w organizowanych corocznie Festiwalach Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień", ciesząc się uznaniem krytyków i słuchaczy.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Józef Koffler" ?
|
|