Ludwik Hirszfeld
Urodzony 5 sierpnia 18884 w Warszawie, zmarł 7 marca 1954 we Wrocławiu. Zasłużony naukowiec w dziedzinie bakteriologii, serologii. Twórca polskiej szkoły immunologii.
Medycynę studiował w Wuerzburgu i Berlinie uzyskując tytuł doktorski z najwyższym odznaczeniem. W latach 1907-11 pracował w Instytucie Badania Raka w Heidelbergu. Wspólnie z Dungerem opracował podstawy nauki o grupach krwi. W 1911 podjął pracę na uniwersytecie w Zurychu, gdzie się habilitował.
W czasie I wojny światowej udał się do Serbii, gdzie brał udział w zwalczaniu epidemii duru plamistego, za co został uhonorowany przez króla serbskiego honorowym obywatelstwem.
W 1920 powrócił do Polski, w 1926 habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1931 został jego tytularnym profesorem. Wraz ze swą żoną, Hanną dokonali odkrycia, które dało początek seroantropologii i za które w latach 50-tych Hirszfeld otrzymał doktoraty honoris causa uniwersytetów w Pradze i Zurychu.
Poza pracą ściśle naukową angażował się w propagowanie wiedzy. Kierował Warszawskim Zakładem Badania Surowic, był współorganizatorem Państwowego Zakładu Higieny jak również współwydawcą "Medycyny Doświadczalnej i Społecznej" i współzałożycielem "Warszawskiego Czasopisma Lekarskiego". W sposób znaczący przyczynił się do powstania "Polskiego Towarzystwa Biologicznego" i "Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego".
W czasie II wojny przebywał w getcie warszawskim na plebanii na Grzybowie nadal prowadząc aktywną działalność wykładając na kursach: Przysposobienia Sanitarnego do walki z Epidemiami, Klinicznym dla studentów IV i V roku medycyny. Założył Towarzystwo Lekarskie i napisał pracę na temat tyfusu plamistego w getcie.
Od 1943 ukrywany pod zmienionym nazwiskiem w polskich domach napisał autobiografię "Historia jednego życia" (1946, wznowienia 1957, 1967, 1989) będącą swego rodzaju protestem wobec nacjonalizmu i rasizmu, wobec podporządkowywania nauki zbrodniczym rządom totalitarnym. W pierwszej części autobiografia ta ukazuje dzieje jego własnej kariery naukowej, w drugiej przedstawił zagładę getta w sposób rzeczowy, precyzyjny i plastyczny. Dopełnieniem autobiografii jest posłowie napisane dla amerykańskiego wydawcy książki, które zostało opublikowane już po śmierci uczonego na łamach tygodnika "Polityka" (1977 nr 40), zatytułowane "Historii jednego życia ciąg dalszy". Hirszfeldowie przeżyli tragedie śmierci jedynej córki Marii, która zmarła już po wyjściu z getta na zapalenie płuc. W 1964 ukazały się zebrane przez P. Jasienicę aforyzmy Hirszfelda pt. "Myśli", które odzwierciedlają barwność i niezwykłość tej postaci.
|
W 1944 znalazł się w Lublinie, gdzie czynnie uczestniczył w tworzeniu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Po zakończeniu wojny, w 1945 przeniósł się do Wrocławia, gdzie na tamtejszym uniwersytecie stworzył Wydział Lekarski, a później objął jego kierownictwo. Tuż przed śmiercią, w 1954 uruchomił pierwszą medyczną placówkę Państwowej Akademii Nauk - Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej. Zmarł na zawał serca.
Uczony opublikował 394 prac, książek naukowych i podręczników. Wiele zagadnień podjętych przez niego już w latach 20-tych XX wieku stało się kluczowymi dla nauki współczesnej. Dotyczyły one m.in. serologii konstytucyjnej, badań nad grupami krwi, badań nad swoistością procesów wstecznych i wytwórczych, swoistością serologiczną tkanek, zastosowaniem zjawisk krzepliwości w immunologii. Jego śmiała, sformułowana już w 1926 teza o konflikcie serologicznym jako przyczynie licznych poronień i erytroblastozy noworodków znalazła potwierdzenie w późniejszych odkryciach Karla Landsteinera, Salomona Wienera i Philipa Levina. Ceniono również jego prace dotyczące zagadnień epidemiologii oraz odrębności antygenowej nowotworów.
Był członkiem Prezydium Rady Naukowej przy ministrze zdrowia, członkiem rzeczywistym Prezydium PAN, członkiem Kolegium Wydziału II PAN i Prezydium Komitetu Nauk Medycznych PAN oraz licznych organizacji lekarskich w Polsce i zagranicą.
Aktywnie angażował się w różne inicjatywy pokojowe, uczestniczył międzynarodowych kongresach poświęconych tej sprawie i brał udział w pracach Komitetu Obrońców Pokoju. Walczył z wszelkimi przejawami rasizmu. Ostro potępił wykorzystywanie nauki w celach ideologicznych, badacz odmienności rasowej krwi w swej autobiograficznej książce pisał:
"Rasizmem nie jest stwierdzenie cech, lecz ich wartościowanie (...). Kto stwierdzanie różnic antropologicznych uznaje za rasizm, nie jest materialistą, lecz "idealistą" najpośledniejszego gatunku".
Pracy naukowej nieprzerwanie towarzyszyła praca dydaktyczna, do której Hirszfeld przywiązywał ogromną wagę i której nie zaniechał nawet w warunkach getta warszawskiego. W pamięci swych wychowanków zapisał się jako wymagający, lecz wyrozumiały mistrz, nie tylko autorytet naukowy, lecz życzliwy opiekun.
Uhonorowany został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz nagrodą państwową I stopnia w 1951. Otrzymał szereg odznaczeń i nagród zagranicznych.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Ludwik Hirszfeld" ?
|
|