SERWIS INFORMACYJNY     

LUDZIE SYLWETKI BIOGRAFIE

Nachman ben Simcha

z Bracławia (1772 -1810) - cadyk, prawnuk Baal Szem Towa.

Nachman jest opisywany jako ostatni z pięciu wielkich i świętych ludzi, którzy pojawili się w historii Izraela; jego poprzednicy to Mojżesz, Rabbi Simeon ben Jochaj, Izaak Luria i pradziad Nachmana, Israel Baal Szem Tow. Urodził się w Międzyborzu, w domu Baal Szem Towa jako syn Freige - wnuczki Baal Szem Towa. Dwaj bracia Freige - Mosze Chaim Efraim z Sudlikowa (1737-1800) i Baruch z Międzyborza (1750-1812) byli ważnymi przywódcami chasydów ukraińskich w ostatnich latach XVIII w. Rodzina ze strony ojca Nachmana była również ważna w świecie chasydzkim. Dziadek ze strony ojca, Nachman z Horodynki, był członkiem grupy Baal Szem Towa.

W Miedwiewce na Kijowszczyźnie założył pierwszy dwór. W 1798 wyjechał do Palestyny, aby stamtąd otrzymać błogosławieństwo i zaczerpnąć sił do dalszego nauczania ludu. Pragnął także odwiedzić groby sławnych cadyków - Szymona ben Jochaja i Izaaka Lurii. Podróż ta zaważyła na całym nauczaniu, jakie później głosił, i była niewątpliwie najważniejszym wydarzeniem mistycznym w jego życiu.
Rabin Nachman z Bracławia nie został po powrocie dobrze przyjęty przez miejscowych cadyków. Głównym zarzutem było to, że w jego nauce zauważali wpływy sabatanizmu i frankizmu, poglądów uznanych za heretyckie. Nachman wpadł w konflikt z nestorem ruchu chasydzkiego i uczniem Beszta - Arie Lejbem ze Szpoły, zwanym Dziadkiem, cieszącym się ogromna popularnością na Ukrainie i Podolu. Ostatecznie to on uzyskał poparcie cadyków w tym sporze. Nachmana poparł tylko jego przyjaciel Lewi Icchak z Berdyczowa.

W 1802 Nachman osiadł w Bracławiu, skąd w 1810 czując nadchodzącą śmierć (najprawdopodobniej chorował na gruźlicę) przeniósł się do Humania, gdzie wynajął mieszkanie z widokiem na cmentarz, na którym spoczywały ofiary rzezi - Żydzi i Polacy pomordowani podczas powstania Żeleźniaka i Gonty w 1667. Decyzja ta miała charakter symboliczny, a wiązała się poniekąd z przejętą i rozbudowaną przez Nachmana luriańską teorią wędrówki dusz. Nachman postawił przed sobą zadanie zbawienia dusz Żydów pomordowanych przez Hajdamaków w 1768r. podczas obrony twierdzy w pobliskim Humaniu. Wierzył, że dusze pomordowanych błądzą w miejscu kaźni nie mogąc wspiąć się wzwyż, aż przybędzie dusza, która dźwignie ich w górę i wierzył, że tą osobą jest on sam.

W jego nauczaniu obecne są wpływy sabataizmu, uznawał mesjański mandat Sabataja Cwi i sam nie krył mesjańskich roszczeń. Jego zdaniem w każdym pokoleniu może być tylko jeden prawdziwy cadyk i jest nim właśnie on. Takie poglądy musiały prowadzić do konfliktu i zerwania stosunków z resztą ruchu chasydzkiego.
Podobnie jak w innych odłamach chasydzkich, jedną z najistotniejszych praktyk chasydów bracławskich była pielgrzymka do cadyka. Nachman nie podejmował chasydów w każdy Szabat i święto, jak zwykli to czynić inni cadycy, ale o trzech wyznaczonych datach: Rosz Ha-Szana, Szabat Chanuki i Szawuot. W Rosz Ha-Szana wszyscy chasydzi bracławscy mieli obowiązek odwiedzić swojego mistrza, modlić się w jego towarzystwie i słuchać jego nauk.

Praktyka "wyznawania" przed cadykiem, która była poprzednio obserwowana u innych (m.in. Chaim Cheikel z Amdur i Szneor Zalman z Liady) była głównym zwyczajem chasydów bracławskich. Służyła jako rytuał inicjacyjny; gdy chasyd wkraczał w krąg swego nowego mistrza, na znak przynależności miał wymienić swoje grzechy, symbolicznie oddając je cadykowi, a ten przepisywał stosowną formę wyrażenia skruchy, która miała służyć przemianie. Poza tym, był to zwyczaj stały, praktykowany okresowo, głównie w przeddzień Rosz HaSzana. Na pewien czas przed śmiercią Nachman zaniechał wysłuchiwania wyznań chasydów.

Większość pism z naukami Nachmana zredagował jego sekretarz Natan ben Naftali Hertz Sternhartz. Pierwsze dzieło, zawierające nauczania teologiczne Nachmana Likkutej Moharan (Ostroj 1806), zostało wydane w ciągu jego życia, bez certyfikacji rabinów (haskama). Drugie dzieło, zatytułowane Likkutej Moharan Tinjana (Mogilew 1811), ukazało się już po śmierci cadyka. Opowiadania, które zaczął przekazywać od 1806, zostały zebrane w dziele Sipurej Maasijot (Berdyczów 1815) i wydane w dwujęzycznych edycjach: w języku jidysz z tłumaczeniem Natana na język hebrajski. Jeden ze swoich ezoterycznych rękopisów cadyk Nachman kazał zniszczyć jeszcze w 1808, dlatego nazywany jest Spaloną Księgą (Sefer ha-Nisraf). Księgą ezoteryczną, która w rękopisach u chasydów bracławskich, jest Sefer HaGanuz (Ukryta Księga), ma być ona ogłoszona i zinterpretowana dopiero przez Mesjasza. Natan Steinhartz wydał też obszerną pracę zatytułowaną Likkutej Tefillot (Bracław 1821-27), w której przetwarza opowiadanie mistrza na modlitwy.

Za życia Nachman nie miał wielu zwolenników i chasydzi bracławscy byli nieliczną i niezbyt bogatą grupą, wielu z nich zajmowało się nawet drobnym handlem. Reorganizacji ruchu po śmierci Nachmana poświęcił się jego wzmiankowany już uczeń Natan (1780 - 1845), który posiadał wybitne zdolności nie tylko literackie, ale i organizatorskie. Z czasem zarzucił twórczość literacką by przewodniczyć chasydom bracławskim, których liczba zaczęła rosnąć. Źródłem informacji o przewodnictwie Natana są jego listy do syna, opublikowane jako Alim LiTerufa w 1896 r. Po śmierci Natana chasydom bracławskim przewodził Nachman z Tulchina. W latach międzywojennych chasydom bracławskim udało się wyrwać z izolacji innych odłamów chasydyzmu i osiągnęli znaczne uznanie społeczeństwa, zwłaszcza w Polsce. Żyli dalej na Podolu jeszcze we wczesnych latach reżimu sowieckiego.

W Erec Israel większość chasydów z Bracławia była skoncentrowana w Jerozolimie, na Starym Mieście. Przewodził im Abraham Chazan. Chasydzi z Bracławia podjęli szeroko zakrojoną działalność literacką. Od 1984 r. przenieśli się do innych części Jerozolimy. Do dziś zjeżdżają się tam jednak na Rosz HaSzana jak było to ich zwyczajem za życia Reb Nachmana z Bracławia. Istnieje drugie centrum chasydów z Bracławia w Bnej Brak, ci pozostają poróżnieni z grupą jerozolimską.
(asw)

Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Nachman ben Simcha " ?
Fabrykanci i przemysłowcy, twórcy biznesu
 - Majer Bersohn
 - Jan Bersohn
 - Mathias Bersohn
 - Jan Bogumił Bloch
 - Natan Glucksberg
 - Leopold Kronenberg
 - Samuel Orgelbrand
 - Maurycy Orgelbrand
 - Rafał Szeroszowski
 - Szmul Zbytkower
Ludzie nauki
 - Maurycy Allerhand
 - Zygmunt Bauman
 - Majer Bałaban
 - Aleksander Hertz
 - Ludwik Hirszfeld
 - Józef Mieses
 - Szymon Rundstein
 - Sara Szenirer
 - Rafał Taubenszlag
 - Rudolf Taubenszlag
Ludzie sztuki i kultury
 - Jankiel Jakub Adler
 - Szmuel Josef Agnon
 - Miriam Akavia
 - Szalom Asz
 - Aleksander Blonder
 - Menachem Goldberg - Borejsza
 - Roman Brandstaetter
 - Jan Brzechwa
 - Róża Etkin
 - Ida Fink
 - Aleksander Ford
 - Ignacy Friedman
 - Adam Furmański
 - Mordechaj Gebirtig
 - Abraham Goldfaden
 - Leopold Gottlieb
 - Henryk Grynberg
 - Icchak Kacenelson
 - Ester Rachel Kamińska
 - Ida Kamińska
 - Abraham Izaak Kamiński
 - Józef Kamiński
 - Mojżesz Kisling
 - Józef Koffler
 - Mela Muter
 - Abraham Neuman
 - Josef Opatoszu
 - Icchak Lejb Perec
 - Josef Perl
 - Jehoszua Perle
 - Bruno Schulz
 - Kalman Segal
 - Zusman Segałowicz
 - Isaac Baszewis Singer
 - Jonasz Stern
 - Anatol Stern
 - Julian Stryjkowski
 - Gela Szeksztajn-Lichtensztajn
 - Henryk Szeryng
 - Władysław Szpilman
 - Artur Szyk
 - Antoni Słonimski
 - Aleksander Tansman
 - Henryk Wars
 - Jakub Wilner
 - Jakub Witkin
 - Józef Wittlin
Między syjonizmem a asymilacją
 - Szymon Aszkenazy
 - Dawid ben Gurion
 - Henryk Rosmarin
 - Jerzy Borejsza
 - Jakub Trockenhaim
Rabini i cadykowie
 - Juda Liw Ben Bekalela
 - Chafec Chaim
 - Mojżesz Isserles
 - Aszer ben Jechiel
 - Icchak ben Meir Lewi
 - Elimelech z Leżajska
 - Mojżesz Majmonides
 - Dow Ber z Międzyrzecza
 - Mojżesz Nachmanides
 - Eliasz ben Salomon
 - Nachman ben Simcha
 - Baal Szem Tow
W czasach Nocy i Mgły
 - Wiktor Alter
 - Władysław Bartoszewski
 - Adam Czerniaków
 - Marek Edelman
 - Paweł Finder
 - Jakub Herman
 - Jan Karski
 - Janusz Korczak
 - Witold Pilecki
 - Emmanuel Ringelblum
 - Chaim Rumkowski
 - Jacek Różański
 - Józef Szajna

60. ROCZNICA OTWARCIA OBOZOWYCH BRAM

KALENDARIUM

ŚLADY I JUDAICA

ORGANIZACJE
    STOWARZYSZENIA
    FUNDACJE

LUDZIE, SYLWETKI,
    BIOGRAFIE

ŻYCIE ŻYDOWSKIE DZISIAJ

ZAGŁADA

KSIĄŻKI

SŁOWNIK

FORUM DYSKUSYJNE

ODNOŚNIKI

REDAKCJA

MAPA

Instytut Adama Mickiewicza, Wiejska 12a, 00-490 Warszawa
tel. (48-22) 44 76 100, fax. (48-22) 44 76 152; www.iam.pl