Rafał Taubenszlag
Wybitny prawnik, historyk prawa i papirolog.
Urodził się w 1881 r. W Przemyślu, w rodzinie zamożnego przemysłowca i rządcy browaru Sanguszków - Bernarda (Barucha) Taubenszlaga i Cecylii (Cyrli) z Goldhartów. Ukończył Gimnazjum z Przemyślu i w 1899 podjął studia na Wydziale Prawa I Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie wcześnie dostrzeżony przez profesorów Stanisława Wróblewskiego (w czasach II RP - członka Komisji Kodyfikacyjnej RP, prezesa NIK, sekretarza generalnego, a następnie prezesa Polskiej Akademii Umiejętności) i Fryderyka Zolla rozpoczął karierę naukową. W 1904 uzyskał tytuł doktora praw i podjął pracę w Sądzie Krajowym Wyższym w Krakowie. W 1905 wyjechał na dalsze studia do Lipska, gdzie kształcił się pod kierunkiem samego profesora Ludwika Mitteisa - ówczesnego autorytetu w dziedzinie prawa rzymskiego, który zainicjował podania nad prawem helleńskim oraz zajmował się studiami papirologicznymi. Taubenschalg zyskał uznanie w jego oczach, opublikował szereg prac dotyczących m.in. prawa ptolemejskiego w znanym czasopiśmie niemieckim "Archiv fuer Papyrusforschung". Jego kariera nie przebiegała jednak bez trudności. Trzykrotnie składał rozprawę habilitacyjną, za każdym razem poświęconą innemu tematowi. Ostatecznie za trzecim razem pracę przyjęto i w 1913 roku habilitował się na docenta prawa rzymskiego z prawem wykładania.
W czasie I wojny światowej został zmobilizowany i skierowany do sądownictwa wojskowego w armii austriackiej, nie przerwał jednak pracy naukowej ogłaszając kilka prac z zakresu papirologii prawniczej i z dziejów polskiej myśli prawniczej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został mianowany przez Naczelnika Państwa na profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1921 na wniosek prof. Wróblewskiego Taubenschlag został mianowany przez Naczelnika Państwa profesorem zwyczajnym obejmując jednocześnie druga katedrę prawa rzymskiego UJ. W latach 1929-30 oraz 1935-36 pełnił obowiązki dziekana Wydziału Prawa UJ. W okresie międzywojennym należał do krakowskiego stowarzyszenia B'nei B'rith. Usiłując doprowadzić do rozwodu z pierwszą żoną Pulą - przyjął chrzest i oskarżając ją o utrudnianie mu wypełniania obowiązków religijnych rozwód otrzymał by móc związać się z Julia z Jelonków.
|
Po wybuchu II wojny światowej dzięki pomocy swych dawnych studentów zdołał uciec przez Rumunię, Jugosławię i Włochy do Południowej Francji, gdzie objął katedrę prawa rzymskiego na Uniwersytecie Aix-en-Provence, którą prowadził do momentu kapitulacji Francji w 1940. Następnie przedostał się do Hiszpanii, a stamtąd do Stanów Zjednoczonych. Dzięki fundacji Rockefellera, która zleciła sprowadzanie uczonych europejskich do USA, został zatrudniony w New School of Social Research (1940-42), a później w Columbia University (1942-47). W Stanach uczestniczył również w tworzeniu Polskiego Instytutu Naukowego, a w 1946 założył, a później redagował, ukazujące się do dziś czasopismo "Journal of Juristic Papirology" - poświęcone papirologii prawniczej. Tam również rozpoczął pracę nad swoim monumentalnym dziełem, jakie zyskało wkrótce światową renomę "The Law of Greco-Roman Empire in the Light of the Papyri".
W 1947 Taubenschalg powrócił do Polski, najpierw do Krakowa, a następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie powierzono mu Katedrę Prawa Antycznego na Uniwersytecie Warszawskim. Kierował również Instytutem Papirologicznym. Opublikował około 230 prac naukowych. W 1950 otrzymał tytuł doctora honoris causa UW, a w 1953 Nagrodę Państwową I stopnia, w 1954 uhonorowano go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a w 1956 Orderem Sztandaru Pracy I klasy.
W 1958 w wyniku postępującej jaskry Taubenschlag gwałtownie zaczął tracić wzrok. W tym samym roku zmarł, został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Rafał Taubenszlag" ?
|
|