SERWIS INFORMACYJNY     

LUDZIE, SYLWETKI, BIOGRAFIE

Szalom Asz

(1880-1957), pisarz tworzący w językach jidysz, hebrajskim, angielskim i niemieckim. Urodzony w Kutnie, w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. Brak formalnego wykształcenia (kończył tylko cheder) nie przeszkodził rozwojowi jego talentu i wczesnemu debiutowi. W 1900 w piśmie „Der Jid” opublikował opowiadanie „Mojszele”, a w 1904 ukazał się jego dramat pt. „Powrót” (znany także jako „Nawrócony i grzech” w tłumaczeniu S. I. Witkiewicza i zaprezentowany w teatrze krakowskim). Asz pierwsze utwory pisał po hebrajsku i po polsku. Pod wpływem I.L. Pereca zaczął pisać w języku jidysz. W Niemczech wystawiono jego sztukę „Mesjaszowe czasy, czyli droga do Syjonu” (1905, premiera polska: 1906). Popularność zyskały jego następne dramaty, wystawiane w jidysz oraz w polskim tłumaczeniu: „Got fun nekume” (jid., „Bóg zemsty” 1906, wyst. pol. 1909), „Sabataj Cwi” (1907), „Kidusz ha-szem” [hebr., „Męczeństwo za wiarę”]; oraz komedie: „Jichus (jid., „Pochodzenie” 1909), „Landsman” (jid., „Ziomek” 1911); i najpopulamiejsza „Motke złodziej”
(1916, wyd. pol. 1925).
Najbardziej znane opowiadania i powieści Asza to „Reb Szlojme Nogid” (1905) oraz tłumaczone na język polski „Miasteczko” (1904, wyd. pol. 1910), opowiadanie „Ameryka” (1911, wyd. pol. 1926), „Matka” (1925, wyd. pol. 1933), „Czarodziejka z Kastylii” (1921, wyd. pol. 1926), trylogia „Przed potopem”, „Potop” (1-2) (1929-30, wyd. pol. 1930-32), „Spojrzenie wstecz” (1930, wyd. pol. 1958).

Emigracja do Stanów Zjednoczonych w 1914 nie była zerwaniem więzi z Polską, powstało tam wiele utworów, m.in. satyra na wyzysk emigrantów żydowskich „Onkl Mozes” (jid., „Wuj Mojżesz” 1923), którą sfilmowano; trylogia „Mąż z Nazaretu” (1939, wyd. pol. 1990), „Der apostol” (jid., „Apostoł” 1943) i „Men” ( 1949), a także powieść poświęcona Zagładzie „Marsz triumfalny” ( 1958). Ukazały się one w jidisz oraz w przekładzie na język
angielski. Schyłek życia Asz spędził w Izraelu. Zmarł w Londynie.
(asw)

Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Szalom Asz " ?
Fabrykanci i przemysłowcy, twórcy biznesu
 - Majer Bersohn
 - Jan Bersohn
 - Mathias Bersohn
 - Jan Bogumił Bloch
 - Natan Glucksberg
 - Leopold Kronenberg
 - Samuel Orgelbrand
 - Maurycy Orgelbrand
 - Rafał Szeroszowski
 - Szmul Zbytkower
Ludzie nauki
 - Maurycy Allerhand
 - Zygmunt Bauman
 - Majer Bałaban
 - Aleksander Hertz
 - Ludwik Hirszfeld
 - Józef Mieses
 - Szymon Rundstein
 - Sara Szenirer
 - Rafał Taubenszlag
 - Rudolf Taubenszlag
Ludzie sztuki i kultury
 - Jankiel Jakub Adler
 - Szmuel Josef Agnon
 - Miriam Akavia
 - Szalom Asz
 - Aleksander Blonder
 - Menachem Goldberg - Borejsza
 - Roman Brandstaetter
 - Jan Brzechwa
 - Róża Etkin
 - Ida Fink
 - Aleksander Ford
 - Ignacy Friedman
 - Adam Furmański
 - Mordechaj Gebirtig
 - Abraham Goldfaden
 - Leopold Gottlieb
 - Henryk Grynberg
 - Icchak Kacenelson
 - Ester Rachel Kamińska
 - Ida Kamińska
 - Abraham Izaak Kamiński
 - Józef Kamiński
 - Mojżesz Kisling
 - Józef Koffler
 - Mela Muter
 - Abraham Neuman
 - Josef Opatoszu
 - Icchak Lejb Perec
 - Josef Perl
 - Jehoszua Perle
 - Bruno Schulz
 - Kalman Segal
 - Zusman Segałowicz
 - Isaac Baszewis Singer
 - Jonasz Stern
 - Anatol Stern
 - Julian Stryjkowski
 - Gela Szeksztajn-Lichtensztajn
 - Henryk Szeryng
 - Władysław Szpilman
 - Artur Szyk
 - Antoni Słonimski
 - Aleksander Tansman
 - Henryk Wars
 - Jakub Wilner
 - Jakub Witkin
 - Józef Wittlin
Między syjonizmem a asymilacją
 - Szymon Aszkenazy
 - Dawid ben Gurion
 - Henryk Rosmarin
 - Jerzy Borejsza
 - Jakub Trockenhaim
Rabini i cadykowie
 - Juda Liw Ben Bekalela
 - Chafec Chaim
 - Mojżesz Isserles
 - Aszer ben Jechiel
 - Icchak ben Meir Lewi
 - Elimelech z Leżajska
 - Mojżesz Majmonides
 - Dow Ber z Międzyrzecza
 - Mojżesz Nachmanides
 - Eliasz ben Salomon
 - Nachman ben Simcha
 - Baal Szem Tow
W czasach Nocy i Mgły
 - Wiktor Alter
 - Władysław Bartoszewski
 - Adam Czerniaków
 - Marek Edelman
 - Paweł Finder
 - Jakub Herman
 - Jan Karski
 - Janusz Korczak
 - Witold Pilecki
 - Emmanuel Ringelblum
 - Chaim Rumkowski
 - Jacek Różański
 - Józef Szajna

60. ROCZNICA OTWARCIA OBOZOWYCH BRAM

KALENDARIUM

ŚLADY I JUDAICA

ORGANIZACJE
    STOWARZYSZENIA
    FUNDACJE

LUDZIE, SYLWETKI,
    BIOGRAFIE

ŻYCIE ŻYDOWSKIE DZISIAJ

ZAGŁADA

KSIĄŻKI

SŁOWNIK

FORUM DYSKUSYJNE

ODNOŚNIKI

REDAKCJA

MAPA

Instytut Adama Mickiewicza, Wiejska 12a, 00-490 Warszawa
tel. (48-22) 44 76 100, fax. (48-22) 44 76 152; www.iam.pl