Mojżesz Majmonides
(Mosze ben Majmon) znany również jako Rambam
Nazwa ta pochodzi od akronimu Rabbi Mosze ben Majmon; żył w latach 1135-1204; największy średniowieczny żydowski badacz Talmudu, filozof i lekarz.
Urodził się w Kordobie w Hiszpanii, w znakomitej rodzinie, ojciec był badaczem Talmudu, matematykiem i astronomem. Kiedy Majmonides miał 13 lat Kordoba znalazła się we władaniu fundamentalistów islamskich prześladujących ludność wyznawców judaizmu. Rodzina Majmonidesa opuściła Kordobę i przez 12 lat tułała się po całej Hiszpanii; osiedli wreszcie w 1160 w Fezie w Maroku, gdzie Majmonides studiował medycynę i teologię. Mając szesnaście lat napisał traktat na temat terminologii logiki. Nie zyskał jednak wówczas rozgłosu, rodzina musiała przez cały czas zachowywać wielką ostrożność, istnieją nawet poglądy, że nominalnie przyjęli islam. Z powodu nasilających się prześladowań rodzina wyruszyła w dalszą wędrówkę, do Ziemi Izraela. Popłynęli do Akry, zwiedzili Jerozolimę i Hebron, następnie udali się do Egiptu, gdzie Majmonides spędził resztę swego życia.
W Kairze Majmonides zajął się handlem klejnotami, ale kiedy okręt, którym płynął jego brat zatonął w Oceanie Indyjskim wraz z całą rodzinną fortuną, Majmonides wycofał się z handlu i zaczął zarabiać jako lekarz. Zyskał szybko taką sławę, że został mianowany lekarzem wielkiego wezyra. Szabat poświęcał sprawom społeczności żydowskiej, która uznała go za swego przywódcę nadając mu dziedziczny tytuł "nagida" (tj. przywódcy; jego potomkowie byli faktycznie przywódcami kilku pokoleń w Egipcie). Znajdował również czas na pisanie swego klasycznego kodeksu prawa żydowskiego, prac filozoficznych i medycznych. Uważany był za najwybitniejszego przedstawiciela żydostwa swoich czasów.
W Fustat, czyli w Starym Kairze, gdzie mieszkał, Muzułmanie razem z Żydami opłakiwali jego śmierć. Szczątki Majmonidesa przewieziono do Tyberiady, gdzie jego grób nadal jest miejscem pielgrzymek pobożnych Żydów. Na grobie widnieje napis : "Od Mojżesza do Mojżesza nie było nikogo takiego jak Mojżesz".
|
Pierwszą znaczącą pracą naukową był "Siradż", napisany po arabsku komentarz do Miszny, ukończony w 1168 r. W komentarzu tym wyjaśnione zostały zasady leżące u podstaw prawodawstwa Miszny i w zwięzły sposób zostało określone obowiązujące prawo. Dzieło zostało przetłumaczone na hebrajski za życia Majmonidesa. Komentarz do "Miszny" poprzedzony jest obszernym wstępem zawierającym: opis ustnego przekazywania prawa od czasów Mojżesza, podstawowe zasady doktrynalne judaizmu, wstęp do wypowiedzi mędrców, w którym Majmonides wyłożył swój system etyczny.
"Księga przykazań" (Sefer ha-Mictwot), w której Majmonides zestawia 613 przykazań prawa Mojżeszowego jest częścią wstępu do "Miszne Tora", a zarazem odrębną całością. Majmonides skodyfikował też prawo talmudyczne ok. 1178 w "Miszne Tora" (Powtórzenie Tory albo Druga Tora) znanej pod tytułem "Jad ha-Chazaka" (Silna ręka). "Miszne Tora" jest dziełem monumentalnym, pierwszą próbą przejrzystego uporządkowania prawa talmudycznego. W dziele tym Majmonides ogarnął całe prawodawstwo talmudyczne. Opisał sposoby składania ofiar, doktrynę mesjańską judaizmu, ale także sposoby uprawiania pól.
Dziełem filozoficznym Majmonidesa, które przetłumaczone na łacinę wywarło duży wpływ na teologów chrześcijańskich jest napisany po arabsku "Przewodnik błędzących" (tytuł hebrajski "More Newuchim"). Majmonides, odrzucał dosłowne rozumienie tekstów biblijnych, proponował wyjaśnianie ich za pomocą metafor, analogii i porównań. Skonstruował kompletny system filozoficzny. Mimo, że określa się go jako jednego z przedstawicieli arystotelizmu w filozofii żydowskiej, nie przyjmował on filozofii Arystotelesa w całości, odrzucając np. koncepcje wieczności wszechświata. Dążąc do racjonalistycznego uzasadnienia zasad judaizmu miał jednak specyficzny stosunek np. do cudów, które uważał za "zjawiska naturalne". Osobne miejsce w jego spuśiźnie zajmują "Listy do wyznawców", np. list do jemeńskich Żydów, ostrzegający ich przed odejściem z drogi prawości wiary.
Poglądy Majmonidesa wywołały sprzeciw ze strony ortodoksyjnych rabinów i spór ciągnący się ponad sto lat pomiędzy zwolennikami a przeciwnikami jego poglądów, które ostatecznie zostały ogólnie zaakceptowane.
(asw)
Czy chcesz się wypowiedzieć na temat "Mojżesz Majmonides " ?
|
|